De amicitia- łacina rozpiska

De amicitia
Duo amici, qui per montes iter faciebant, subito procul ursum appropinquantem conspexerunt. Tum alter ex iis celeriter arborem ascendit, alter relictus certam habebat ante oculos mortem.Tum “ ursus mortuorum corpora non attingit”- in mentem ei venit; itaque humi se prostravit spiritumque continuit. Ursus iacenti appropinquavit, corpus eius temptavit denique discessit iuvenem intactum reliquit.

Tum alter ex arbore descendit et amicum per iocum interrogavit: “Quid ursus tibi in aures insusurravit?” “Pulchrum et notum proverbium,-respondit alter- Amicus certus in re incerta cernitur”.

O przyjaźni.

Dwóch przyjaciół, którzy przez góry drogę odbywali, nagle z dala

niedźwiedzia zbliżającego się spostrzegli.

Wtedy pierwszy z nich szybko na drzewo wszedł, drugi opuszczony pewną miał przed oczyma śmierć.

Wtedy przyszła mu myśl " niedźwiedź zmarłych ciał nie dotyka" więc na ziemi położył się i oddech powstrzymał.

Niedźwiedź ku leżącemu zbliżył się, ciało dotknął, wreszcie odszedł; młodzieńca nietkniętego opuścił.

Wtedy jeden z dwóch z drzewa zszedł i przyjaciela przez żart zapytał: „Co niedźwiedź tobie do uszu wyszeptał?”

Piękne i znane przysłowie - odpowiedział drugi - Przyjaciel pewny w sytuacji niepewnej jest dostrzegany.

duo - duo, duae, duo - numeralia cardinalia (liczebnik główny)

amici - nom. pl; amicus, i; II m

qui - qui, quae, quod; nom, pl. - pronomina relativa (zaimek względny)

per - +acc - praepositio (przyimek)

montes - acc pl; mons, montis; III m

iter - acc sing; iter, itineris, III n

faciebant - ind.; imperfectum; 3pl; facio3, facere, feci, factum, facta, factus

subito - adverbum (przysłówek)

procul - adverbum (przysłówek)

ursum - acc sing; ursus, i; II m

appropinquantem - participium praesentis activi; acc sing; ind.;appropinquo1, appropinquare, appropinquavi, appropinquantum, appropinquanta, appropinquantus

conspexerunt - ind.; perfectum; 3pl; conspicio3, conspexi, conspectum,

conspecta, conspectus

Tum - adverbum (przysłówek)

alter – alter…alter  (pierwszy…drugi)

ex – e (z abl.)

iis – abl, pl, pronomen demos (zaimek wzgledny)

celeriter - adverbum

arborem – acc, sing, arbor, arboris III f

ascendit - ind.; perfectum; 3 sig; ascendo3, ascendere, ascendi, ascensum, ascensa, ascensus

alter - alter…alter  (pierwszy…drugi)

relictus – ind. participum perfectum passiv, sing, relinquo3, relinquere, relinqui, relictum, relicta, relictus

certam – acc, sing, If, certus, a, um, certior, certius

habebat – imperferctum, 3sing, act.  habeo2, habere, habui, habitum, habita, habitus

ante – z acc

oculos – acc. plur, oculus, i, II m

mortem – acc, sing, mors, mortis, IIIf

tum - adverbum (przysłówek)

ursus - nom. sing, ursus,i, II m

mortuorum – adi. Gen. plur, mortuus, morta, mortum, mortuusior, mortuussimus

corpora – acc, pl, corpus, corporis, III n

non – “nie”

attingit – praes, 3 sing, attingo3, attingere, attigi, attacum, attacta, attactus

in - z abl

mentem – acc, sing, mentio, mentionis, III f

ei – pronomen demonstrativa, dat. sing

venit - praes, 3sing, venio4, venire, veni, ventum,venta, ventus

itaque- więc, wobec tego, spójnik

humi- na ziemi humus,i II m, Gen. Sing.

se- zaimek osobowy

prostravit- ind. Perf. Act., 3 sing., prosterno 2, prosternere, prosternui, prosternitum, a, us

spiritumque- acc, sing, II m, spiritus, us

continuit- ind. Perf. Act., 3 sing., contineo 2, continere, continui, contintum, a, us

Ursus - nom. sing, ursus,i, II m

iacenti -  participium praesentis activi, dat. sing. iaceo2, iacere, iacui, iacitum, iacita, iacitus

appropinquavit – ind perfectum activi. 3 sing. appropiquo1 (z dat.) apropinquare, appropinquavi, appropinquatum, appropinquata, appropinquatus

corpus – acc, sing, corpus, corporis, IIIn

eius – gen sing., is, ea, id

temptavit - ind perfectum activi, 3 sing, tempto1, temptare, temptavi, temptatum, tempta, temptus

denique - adverbia

discessit - ind perfectum activi. 3 sing, discedo3, discere, discessi, discessum, discessa, disccsus

iuvenem – acc, sing, iuvenis, iuvenis, IIIm

intactum - acc, sing, IIn, intactus, intacta, intactum, intactior, intactissimus

relinquit – ind perfectum activi, 3sing, relinquo3, relinquere, relinqui, relictum, relicta, relictus

tum - adverbum (przysłówek)

alter - alter…alter  (pierwszy…drugi)

ex – e (z abl.)

arbore – abl. Sing. arbor, is, IIf

descendit – ind. perfectum act., 3sing, descendo3, descendere, descendi, descensum, descensa, descensus

et – spójnik (i)

amicum – acc, sing, amicus, i IIm

per – z acc

iocum - acc, sing, ioucus, i, II m

interrogavit – ind. perfectum act., 3sing, interrogo1, interrogare, interrogavi, interrogatum, interroganta, interrogantus

Quid – pronomen interrogativum (zaimek pytajny) (nom)

ursus - nom. sing, ursus,i, II m

tibi  - tu, pronominal personalia, dat. sing.

in – z abl.

aures – acc. plur., auris, auris, III f

insusurravit – ind perfectum, activum, 3 sing., insusurro1, insusurrare, insusurrarvi, insusurratum, insusurrata, insusurratus

Pulchrum – nom. Sing, II , pulcher, pulchra, pulchrum, pulchior, pulchissimus

et - spójnik

notum – adi., II n, nom. Sing, notus, nota, notum, notius notissimum

proverbium - nom., sing, proverbium, i II n, przysłowie

respondit- (odpowiedział) ind. perf. act., 3sing, respondeo 2, respondere, respondi, responsum, responsa, responsus

alter - alter…alter  (pierwszy…drugi)

amicus – nom, sing, amicus, i, II m

certus – adi, nom, sing, II m, certus, certa, certum, certior, certius, certissimus

in – z abl

re - abl. sing., res, rei, V f

incerta – adi, abl sing, IIn iacertus, iacerta, iacertum, iacertior, iacertius, iacertissimus

cernitur – imperf, passivi, 3sing, cerno, cernere, crevi, cretum, creta, cretus