Definicja stosunku pracy,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Stosunek pracy: definicja Stosunek pracy to więź prawna łącząca pracownika i pracodawcę. Nawiązanie stosunku pracy nakłada na każdą z jego stron określone obowiązki. Wzajemne zobowiązania pracownika i pracodawcy wymienia art. 22 § 1 k.p., zgodnie z którym przez nawiązanie stosunku pracy: · pracownik zobowiązuje się do: o wykonywania pracy określonego rodzaju, o na rzecz pracodawcy, o pod kierownictwem pracodawcy, o w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę; · pracodawca zobowiązuje się do: o zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Stosunek pracy a stosunek cywilnoprawny Zapamiętaj... Zapamiętaj: Spełnienie wszystkich wymienionych na poprzedniej stronie przesłanek przy zawarciu umowy będzie traktowane jako zatrudnienie na podstawie stosunku pracy. Przy czym nie będzie miała znaczenia nazwa nadana przez strony zawartej pomiędzy nimi umowie sugerująca, że chodzi o umowę cywilnoprawną (np. umowę o dzieło czy umowę zlecenie). Przykład... Przykład: Właściciel kawiarni zawarł z osobą będącą barmanem umowę zlecenie. W treści umowy strony postanowiły, że zleceniobiorca (zatrudniony barman) będzie się zajmował obsługą baru. Będzie świadczył pracę w restauracji w ustalone dni tygodnia, w ustalonych godzinach i będzie bezpośrednio podlegał menedżerowi restauracji. Zleceniodawca zaś będzie wypłacał mu za świadczone usługi stałe miesięczne wynagrodzenie w określonej wysokości. Tak skonstruowana umowa zlecenie, w przypadku wytoczenia przez zatrudnionego barmana swojemu zleceniodawcy powództwa o ustalenie stosunku pracy (czyli o to, aby sąd stwierdził, że dana umowa jest umową o pracę), z pewnością zostałaby przez sąd zakwalifikowana jako umowa o pracę, ponieważ dominują w jej treści cechy charakterystyczne dla stosunku pracy. W omawianym przypadku właściciel restauracji celowo i w sposób nieuzasadniony umowę, będącą de facto umową o pracę, nazwał „zleceniem” tylko po to, by obniżyć koszty zatrudnienia barmana. Jest to bardzo niekorzystne dla zatrudnionej osoby, gdyż pozbawiona jest ona szeregu uprawnień, które k.p. gwarantuje pracownikowi, np. prawa do urlopu, wynagrodzenia minimalnego, za pracę w nadgodzinach, odpraw itd. Dowiedz się więcej... Od umów cywilnoprawnych stosunek pracy odróżnia najbardziej wykonywanie określonej czynności „pod kierownictwem”, a zatem stosunek podległości, który w umowach cywilnoprawnych, takich jak umowa o dzieło lub umowa zlecenia, występuje w bardzo ograniczonym zakresie lub wcale. Pojęcie pracownika Jak już wiemy, podmiotami uprawnionymi do zawarcia stosunku pracy są pracodawca i pracownik. Definicję pracownika zawiera art. 2 k.p.: „Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę”. Rady i uwagi... Jak widać, powyższa definicja pracownika nie tyle podaje cechy charakteryzujące pracownika, co koncentruje się na wymienieniu możliwych podstaw nawiązania stosunku pracy, które zostaną omówione nieco później. Z innego przepisu k.p. (art. 22) wynika natomiast, iż pracownikiem może być wyłącznie osoba fizyczna. Co do zasady powinna mieć ukończone 18 lat i mieć pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Dowiedz się więcej... Zatrudnianie młodocianych, czyli osób, które ukończyły 16 lat, a nie przekroczyły 18 roku życia, jest dopuszczalne tylko wyjątkowo, przy spełnieniu warunków określonych przez k.p. w rozdziale „Zatrudnianie Młodocianych”. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może nawiązać stosunek pracy bez zgody przedstawiciela ustawowego, jednak gdy stosunek pracy sprzeciwia się jej dobru, przedstawiciel ustawowy może rozwiązać go za zezwoleniem sądu opiekuńczego. Podstawowe obowiązki pracownika Pracownik jest obowiązany: · wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz · stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Pracownik jest obowiązany w szczególności: · przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, · przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku, · przestrzegać przepisów oraz zasad BHP, a także przepisów przeciwpożarowych, · dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, · przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. Pamiętaj... Pamiętaj: Pracownik nie ma obowiązku ślepego wykonywania poleceń pracodawcy. Jeżeli wykonanie wydanego polecenia wiązałoby się z naruszeniem prawa lub dotyczyłoby czynności, której wykonywania umowa o pracę nie obejmuje, pracownik może nie zastosować się do takiego polecenia i nie powinien ponieść z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji. Pojęcie pracodawcy Definicję pracodawcy zawiera art. 3 k.p.: „Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają pracowników”. Pracodawcą może być wobec tego osoba prawna (a zatem np. fundacja, spółka kapitałowa, czyli akcyjna oraz z o. o. i wiele innych rodzajów osób prawnych), jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (np. wyodrębniona organizacyjnie część osoby prawnej – oddział, spółka osobowa, czyli np. jawna, komandytowa i wiele innych podmiotów nieposiadających osobowości prawnej) oraz osoba fizyczna. Warunek jest jeden: musi zatrudniać pracowników. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy (np. zawieranie umowy o pracę ) dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. Przykład... Przykład: Pracodawcą często potocznie nazywa się osobę kierującą danym zakładem pracy. Jest to błąd. Przykładowo prezes fundacji nie jest pracodawcą, lecz osobą reprezentującą pracodawcę (którym jest fundacja, nie prezes!) względem jej pracowników w sprawach z zakresu prawa pracy. Zapamiętaj... Zapamiętaj: Forma prawna ani własnościowa danego podmiotu nie ma wpływu na zdolność zatrudniania pracowników. Pracodawcą może być zarówno ogromne przedsiębiorstwo o skomplikowanej strukturze właścicielskiej i prawnej, zatrudniające setki lub tysiące osób i dysponujące wielkim kapitałem, jak i osoba fizyczna prowadząca pod swoim nazwiskiem działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży warzyw w wydzierżawionym stoisku i zatrudniająca jedną osobę do pomocy. Podstawowe obowiązki pracodawcy Pracodawca jest obowiązany w szczególności: · zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podstawowymi uprawnieniami, · organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy, · organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, · przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, · zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz szkolić w zakresie BHP, · terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie, · ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych, · zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników, · stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy, · prowadzić i przechowywać dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników, · wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego, · przeciwdziałać mobbingowi.
3 ... [ Pobierz całość w formacie PDF ] |