Debian.Gnu.Z.Perspektywy.Administratora.1.[eBook.PL],
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Debian/GNU z perspektywy administratora (1) Grzegorz Jacek Nalepa 16.3.2000, Kraków, Revision : 1:5 Streszczenie Artykuª jest pierwszym z cyklu opisuj¡cego specyk¦ zarz¡dzania pakietami w systemie Debian/GNU Linux. Artykuª obejmuje mi¦dzy innymi omówienie struktury dystrybucji Debian/GNU i jej wersji, ogólnej architektury systemu zarz¡dzania pakietami, struktury pakietu DEB, podstaw u»ywania programu dpkg . Przedstawione w artykule omówienie ma na celu przybli»enie Debian/GNU administratorom i u»ytkownikom systemu GNU/Linux. Spis tre±ci 1 Wst¦p 2 2 Struktura dystrybucji i jej wersje 3 2.1 Wersje Debiana i cykl rozwoju dystrybucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2.2 Cz¦±ci dystrybucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 2.3 Drzewo plików Debian/GNU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 3 System zarz¡dzania pakietami 6 4 Struktura pakietu DEB 6 4.1 Nazwy pakietów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 4.2 Atrybuty pakietów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 4.3 Zale»no±ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 4.4 Informacje kontrolne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 5 Podstawy u»ywania dpkg 8 5.1 Instalowanie pakietów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 5.2 Odinstalowywanie pakietów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 5.3 Informacje o pakietach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 5.4 Inne mo»liwo±ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 6 Podsumowanie 12 1 Tekst ukazaª si¦ w: Magazynie Linux & Unix, nr 5/2000, wydawanym przez TAO Systems. 2 Kontakt z autorem: mail:gjn@agh.edu.pl3 Tytuª angielski: Debian/GNU { Administrator's Perspective (1) 4 Tekst jest rozpowszechniany na zasadach licencji GNU Free Documentation License, której peªny tekst mo»na znale¹¢ pod adresem: 1 Grzegorz Jacek Nalepa: Debian/GNU z perspektywy administratora (1) 1. Wst¦p Debian/GNU Linux jest jedn¡ z najpopularniejszych dystrybucji systemu GNU/Linux. Rozwi- jany od lat, Debian jest przez wielu uwa»any za dystrybucj¦ niezwykle stabiln¡, zaawansowan¡ technicznie, ªatw¡ w administrowaniu i niezawodn¡ je»eli chodzi o jej uaktualnianie. Wiele po- pularnych serwerów linuksowych pracuje na Debianie, przykªadem mog¡ tu by¢ www.linux.com, czy www.linuxnews.pl w Polsce. Debian/GNU jest jest jedn¡ z niewielu dystrybucji Linuksa dost¦pnych na tak wiele plat- formy, istniej¡ wersje na procesory Intel x86 (i386), Digital Alpha, Motorola 680x0 (m68k), PowerPC, Sun Sparc i ARM. Dystrybucja skªada si¦ z okoªo 4000 tysi¦cy ró»norodnych pa- kietów oprogramowania, z których wszystkie to oprogramowanie free software, oprócz tego dost¦pny jest obszerny zbiór programów non-free. Warto zauwa»y¢ jeszcze jedno. Otó» Debian/GNU jest w tej chwili nie tylko jedn¡ z wielu dystrybucji systemu GNU/Linux. Debian/GNU staje si¦ uniwersalnym systemem operacyjnym, niezale»nym od j¡dra systemu na którym pracuje (na przykªad Linuksa). W tej chwili dost¦pna jest wersja Debiana oparta na j¡drze GNU Hurd opracowywanym przez Free Software Foun- dation, uwa»anym przez wielu za bardziej zaawansowane technologicznie od Linuksa. Oprócz tego padaj¡ propozycje przeniesienia dystrybucji na j¡dro FreeBSD. Jest wiele cech odró»niaj¡cych i wyró»niaj¡cych Debian/GNU od innych dystrybucji sys- temu GNU/Linux. Mo»na wspomnie¢ o stabilno±ci, du»ej ilo±ci pakietów oprogramowania, wielu niezwykle u»ytecznych narz¦dziach do administrowania, czy chocia»by o uniwersalnym systemie menu, sprawiaj¡cym, »e pod ka»dym window managerem w systemie X Window wi- doczne s¡ takie same menu, dokªadnie odzwierciedlaj¡ce list¦ aktualnie zainstalowanych pro- gramów. Trzeba równie» zaznaczy¢, »e Debian/GNU jako jedyny zawiera wyª¡cznie oprogra- mowanie okre±lane jako free software ( ). To, na które z tych cechy kªadzie si¦ wi¦kszy nacisk, zale»y od perspektywy z której patrzy si¦ na system. Parz¡c z perspektywy administratora, cech¡ wyró»niaj¡c¡ Debian/GNU jest zaawansowany system zarz¡dzania pakietami. Paradoksalnie, to co dla wielu jest najwi¦ksz¡ zalet¡, dla innych jest problemem. Debian jako jedyny stworzyª prawdziw¡ alternatyw¦ dla systemu RPM rmy RedHat, u»ywanego w wielu dystrybucjach Linuksa. Jednak poniewa» liczba u»ytkowników dystrybucji opartych na RPM (takich jak RedHat, Suse, Caldera) jest wi¦ksza, system RPM jest bardziej popularny i lepiej znany. Dlatego te», cz¦sto najwi¦ksz¡ przeszkod¡ dla pocz¡tkuj¡cych administratorów Debiana jest nieznajomo±¢ obsªugi narz¦dzi do zarz¡dzania pakietami w tej dystrybucji. Z drugiej strony Ci, którzy je znaj¡, uwa»aj¡ je za jedn¡ z najwi¦kszych zalet dystrybucji. Trzeba jeszcze przypomnie¢ o tym, jak bardzo dla administratora wa»na jest dokumentacja i wsparcie techniczne. Debian/GNU ma obszern¡ dokumentacj¦ dost¦pn¡ w dystrybucji i przez strony WWW. Na stronie u»ytkownicy maj¡ dost¦p do wielu ¹ródeª dokumentacji ( i wsparcia ( ), mi¦dzy innymi kilkudziesi¦ciu list dyskusyjnych po±wi¦conych wyª¡cznie Debianowi i ró»nym aspektom jego u»ywania i rozwijania ( . Polscy administratorzy Debiana, którzy nie znaj¡ dobrze angielskiego, znajd¡ w dystrybucji aktualne polskie tªumaczenia HOWTO z projektu JTZ, system polskich locale i inne mo»liwo±ci lokalizacji. Jak ju» wspomniano, z perspektywy administartora, za jeden z najwa»niejszych i najory- ginalniejszych elementów Debian/GNU nale»y uzna¢ system zarz¡dzania pakietami. Jemu po- ±wi¦cony jest ten i kolejne artykuªy. Omówienie systemu zostaªo podzielone na nast¦puj¡ce cz¦±ci: struktura dystrybucji Debian/GNU i jej wersje, 1 WSTP 2 Grzegorz Jacek Nalepa: Debian/GNU z perspektywy administratora (1) ogólna architektura systemu zarz¡dzania pakietami, struktura pakietu DEB, podstawy u»ywania programu dpkg , zarz¡dzanie pakietami przy pomocy dselect , konwersje pakietów z pomoc¡ programu alien , przedstawienie ewolucji systemu pakietów, w tym systemu Apt. 2. Struktura dystrybucji i jej wersje Przed przyst¡pieniem do omawiania samego systemu pakietów nale»y powiedzie¢ kilka sªów na temat struktury dystrybucji Debian/GNU, poniewa» ta struktura jest ±ci±le zwi¡zana z systemem pakietów. Ta struktura uwzgl¦dnia wspóªistnienie ró»nych wersji dystrybucji. 2.1. Wersje Debiana i cykl rozwoju dystrybucji W chwili powstawania tego artykuªu, w marcu 2000, wersj¡ stabiln¡ Debian/GNU byªa dystry- bucja Debian 2.1 ÿslink". Wcze±niejsza wersja stabilna, która jest wci¡» dost¦pna to Debian 2.0 ÿhamm". Dªugo oczekiwana nowa wersja { 2.2 ÿpotato" { byªa wci¡» zamro»ona. 1 W tym miejscu nale»y powiedzie¢ o cyklu rozwojowym wersji Debiana. Ka»da dystrybucja przechodzi przez nast¦puj¡ce etapy rozwoju: 1. unstable { na pocz¡tku dystrybucja jest aktywnie rozwijana, w zwi¡zku z czym jest uwa- »ana za niestabiln¡, 2. frozen { po kilku miesi¡cach, kiedy zostan¡ osi¡gni¦te cele nowej dystrybucji i zintegro- wane najwa»niejsze pakiety oprogramowania, dystrybucja zostaje zamro»ona. Oznacza to, »e nie pojawiaj¡ si¦ w niej nowe programy, a wysiªki programistów skupione s¡ na usuwaniu jeszcze obecnych w dystrybucji bª¦dów. Wraz z zamro»eniem dystrybucji, jest tworzona jej kopia, która staje si¦ podstaw¡ nowej dystrybucji niestabilnej. 3. stable { dystrybucja zamro»ona w której zostan¡ usuni¦te wszystkie wykryte bª¦dy, zo- staje okre±lona jako stabilna. Po pojawieniu si¦ nowej wersji stabilnej zostaj¡ tworzone ocjalne obrazy pªyt CD-ROM dystrybucji. Wersja stabilna jest aktualizowana, lecz po- jawiaj¡ si¦ w niej wyª¡cznie wersje pakietów ju» w niej istniej¡cych, zawieraj¡ce ªaty dla wykrytych bª¦dów. Ka»da aktualizacja jest wyra¹nie zaznaczana przez numer release, pojawiaj¡cy si¦ po peªnym numerze wersji, na przykªad ÿDebian2.1r5". W ka»dej chwili w drzewie dystrybucji znajduje si¦ przynajmniej wersja stabilna i niestabilna, a w czasie stabilizowania nowej wersji, wszystkie trzy. 2 Oprócz okre±le« oznaczaj¡cych etap rozwoju ka»da dystrybucja ma oczywi±cie wªasny numer wersji i nazw¦, na przykªad wersja 2.1 i nazwa ÿslink". Ten dualny system nazewnictwa bierze si¦ 1 Wersja Debian/GNU 2.2 ukazaªa si¦ w sierpniu 2000. W chwili uaktualniania tego artykuªu, w kwietniu 2001, wersja stabilna dalej pozostawaªa 2.2. Kolejna wersja rozwojowa, ÿwoody" zbli»aªa si¦ do zaplanowanego na lipiec zamro»enia i miaªa by¢ wydana w listopadzie 2001. 2 W trakcie prac nad wersj¡ ÿwoody" dodano etap testing, b¦d¡cy etapem po±rednim pomi¦dzy stable a unstable. W kwietniu 2001 dost¦pne byªy nast¦puj¡ce wersje dystrybucji: stable{ÿpotato", testing{ÿwoody", unstable{ÿsid" 2 STRUKTURA DYSTRYBUCJI I JEJ WERSJE 3 Grzegorz Jacek Nalepa: Debian/GNU z perspektywy administratora (1) st¡d, »e Debian/GNU jako jedyny, udost¦pnia w ka»dej chwili peªny dost¦p do wersji rozwojowej dystrybucji. U»ytkownicy i developerzy mog¡ na bie»¡co ±ledzi¢ rozwój Debiana i w ka»dym momencie mo»na zainstalowa¢ wersj¦ niestabiln¡, bez czekania na ocjaln¡ wersj¦ stabiln¡. Ten model rozwoju systemu operacyjnego jest jednym z najlepszych przykªadów tego, co za Erykiem S. Raymondem okre±la si¦ jako ÿbazaar development". 2.2. Cz¦±ci dystrybucji Ka»da wersja dystrybucji Debian/GNU skªada si¦ z czterech podstawowych wersji: main jest to zasadniczy trzon dystrybucji, zawieraj¡cy wi¦kszo±¢ pakietów. Wszystkie pro- gramy wchodz¡ce w jego skªad musz¡ speªnia¢ Debian Free Software Guidelines (DFSG) ( , czyli by¢ na licencji GNU GPL, LGPL, lub licencji typy BSD, X Consortium, czy artistic. Tylko cz¦±¢ main stanowi ÿocjaln¡ dystrybucj¦ Debian/GNU". contrib w tej cz¦±ci znajduj¡ si¦ pakiety dodatkowe, które równie» musz¡ speªnia¢ DFSG, lecz s¡ przewa»nie zwi¡zane z pakietami non-free, lub peªni¡ opcjonalne funkcje pomocnicze dla niektórych pakietów z main. Cz¦±¢ contrib jest najcz¦±ciej doª¡czana do ocjalnych pªyt CD-ROM z ocjaln¡ dystrybucj¡. non-free oprogramowanie, które nie speªnia DFSG, jak programy komercyjne (Netscape Navi- gator, Adobe Acrobat), oprogramowanie chronione patentami (GIF), lub restrykcyjnymi licencjami (Java), znajduje si¦ w cz¦±ci non-free. Ta cz¦±¢ jest aktualizowana osobno i nie stanowi integralnej cz¦±ci ocjalnej dystrybucji. Jest dost¦pna na osobnych pªytach CD-ROM i cz¦sto osobnych serwerach FTP. non-us w zwi¡zku z silnymi restrykcjami nakªadanymi od lat przez rz¡d USA na eksport technologii, gªównie kryptogracznych, cz¦±¢ oprogramowania, które je zawiera, musi znajdowa¢ si¦ w osobnej cz¦±ci dystrybucji i na osobnych serwerach i nie jest ocjal- nie rozpowszechniane w USA. W tej cz¦±ci mo»na znale¹¢ chocia»by oprogramowanie Ssh. Niewykluczone, »e w zwi¡zku z niedawnym zªagodzeniem tych restrykcji, niektóre z programów z non-free znajd¡ si¦ w innych cz¦±ciach Debiana. 2.3. Drzewo plików Debian/GNU Ka»da z cz¦±ci main, contrib, non-free i non-us zawiera podkatalogi w których s¡ pakiety binarne na ró»ne architektury sprz¦towe (binary-xxxx ), pakiety niezale»ne od architektury (binary-all ) (zawieraj¡ce na przykªad dokumentacj¦, ikony, programy w j¦zykach skryptowych takich jak Perl) i pakiety ¹ródªowe (source). Z kolei wszystkie wymienione powy»ej katalogi zawieraj¡ pakiety Debiana posortowane na nast¦puj¡ce kategorie tematyczne: admin, base, comm, devel, doc, editors, electronics, games, graphics, hamradio, interpreters, libs, mail, math, misc, net, news, oldlibs, otherosfs, science, shells, sound, tex, text, utils, web, x11. Tu warto odnotowa¢, »e przy tak du»ej ilo±ci pakie- tów ich sortowanie tematyczne znakomicie uªatwia wyszukiwanie potrzebnych pakietów. W wi¦kszo±ci innych dystrybucji wszystkie pakiety binarne znajduj¡ si¦ w jednym katalogu (na przykªad RPMS ). Po omówieniu podstawowych elementów dystrybucji mo»na zaprezentowa¢ w caªo±ci drzewo plików Debian/GNU i obja±ni¢ jego elementy na przykªadach. Drzewo jest przedstawione na Rysunku 1 , który przedstawia stan w marcu 2000. Katalog stable jest linkiem do slink , 2 STRUKTURA DYSTRYBUCJI I JEJ WERSJE 4 Grzegorz Jacek Nalepa: Debian/GNU z perspektywy administratora (1) frozen linkiem do potato , a unstable linkiem do woody . Jak ju» wspominano, wraz z poja- wieniem si¦ nowej wersji stabilnej, katalog (link) stable b¦dzie wskazywaª na katalog potato , katalog frozen zniknie a» do momentu stabilizowania wersji ÿwoody", a dystrybucja ÿslink" b¦dzie dost¦pna wyª¡cznie w katalogu slink . debian doc project tools dists stable frozen unstable woody potato slink contrib non−free non−us main binary−all binary−i386 binary−m68k binary−alpha admin base ... math ... web x11 disks−i386 disks−m68k disks−alpha source Rysunek 1: Drzewo plików Debian/GNU Katalogi /debian/dists/xxxx/main , gdzie xxxx oznacza nazw¦ dystrybucji, na przykªad slink , zawieraj¡ pliki Contents-yyyy , gdzie yyyy oznacza architektur¦, na przykªad -i386 . Te pliki zawieraj¡ spis wszystkich plików, które s¡ w pakietach DEB w tej wersji dystrybucji na danej platformie sprz¦towej. Przykªad: /debian/dists/stable/main/Contents-i386 . Podkatalogi binary-xxx zawieraj¡ pliki Packages , b¦d¡ce spisem wszystkich pakietów DEB znajduj¡cych si¦ w danej wersji (na przykªad ÿslink") i cz¦±ci (na przykªad main) dystrybucji na danej platformie (na przykªad i386). Przykªad: /debian/dists/stable/main/binary-i386/Packages . Korzystaj¡c z Rysunku 1 , mo»na na przykªad zauwa»y¢, »e pliki binarne wersji stabilnej na platform¦ Intel x86 mo»na znale¹¢ w katalogach: /debian/dists/stable/main/binary-i386 i /debian/dists/stable/main/binary-all . Obrazy dyskietek startowych, konieczne do in- stalacji, s¡ w katalogu /debian/dists/stable/main/disks-i386 . Pakiety ¹ródªowe s¡ w katalogu /debian/dists/stable/main/source . Poniewa» w chwili pisania artykuªu, wersj¡ stabiln¡ byª ÿslink", te same katalogi byªy dost¦pne, je»eli cz¦±¢ stable w podanych ±cie»kach dost¦pu zast¡piªo si¦ przez slink . Wersje na inne platformy sprz¦towe znajduj¡ si¦ w katalogach, w których ko«cówk¦ -i386 , zast¡pi si¦ przez inn¡, na przykªad -m68k dla platformy Motorola 680x0, lub -sparc dla plat- formy Sun Sparc. Na uwag¦ zasªuguje katalog binary-hurd-i386, wyst¦puj¡cy w dystrybucji Woody, zawiera- 2 STRUKTURA DYSTRYBUCJI I JEJ WERSJE 5 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |